نور مصنوعی چیست؟ و چگونه از آن برای گیاهان آپارتمانی استفاده کنیم؟
گیاهان برای تداوم زندگی خود به نور نیاز دارند و خیلی ساده می توانند این نیاز همیشگی را با حضور در هوایی آزاد و تابش لطیف نور خورشید جستجو کنند. اما لحظه ای درنگ کنید. این داستان زیبا برای آنها است که در خانه هایی دلباز و یا باغ و باغچه هایی بزرگ به سر می برند. حالا در دنیای شهرنشینی دیگر نمی توانیم به این سادگی از حجم قابل توجه نور خورشید بهره مند باشیم. خیلی ها زندگی آپارتمانی را تجربه می کنند و کمبود نور طبیعی از دستاوردهای نه چندان جالب این سبک تحمیل شده دنیای مدرن است. لکن روح انسان ها که این محدودیت ها را بر نمی تابد. همه ما بودن در کنار گیاهان را دوست داریم. اما چگونه می توانیم در خانه های کم نور آپارتمانی از گیاهان زیبا و سرزنده داشته باشیم؟ در یک کلام نور مصنوعی مناسب برای گیاهان را چگونه تهیه کنیم؟
حالا که دست تقدیر خیلی از ما را آپارتمان نشین کرده است و در این زندگی مدرن شده، نور خورشید قربانی معماری تودرتوی شهری می باشد، تنها راه حل شما بهره مندی از همین نور مصنوعی است. اگر نتوانستیم حجم نور کافی را تامین نماییم و یا در برخی از فضاهای خانه علاقه به نگهداری از گیاهان داریم، می توانیم به روش های علمی در تامین نور مصنوعی برای رشد گیاهان بپردازیم. خلاصه در این مقاله همراه ما باشید تا با هم به نحوه مدیریت نور طبیعی در خانه و یا روش های ساخت نور مصنوعی مناسب برای رشد گیاهان بپردازیم. در نهایت چه با نور طبیعی و یا نور مصنوعی هدف ما یک چیز است. اینکه توانسته باشیم نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی را تهیه کنیم.
نور مصنوعی یک تحمیل غیرمتعارف و یا یک راه حل هیجان انگیز؟
اگر بد بین باشید، استفاده از نور مصنوعی برای رشد گیاهان تبدیل به یک تحمیل غیرمتعارف خواهد شد. اینکه قرار است گیاهان دوست داشتنی خودمان را به دور از نور طبیعی خورشید، در جریان ظاهراً مصنوعی از چراغ رشد گیاه پرورش بدهیم. اما اگر خوش بین باشید، استفاده از نور مصنوعی تبدیل به یک فرصت می شود تا بتوانید در تمام ایام سال از گیاهانی سرحال و سرزنده داشته باشید.
واقعیت این است که محیط طبیعی در هجوم نور آفتاب آنچنان هم که فکر می کنید، فضای ایده آلی برای رشد دائمی گیاهان نمی باشد. زیرا شما نمی توانید آفتاب را برای همیشه آنهم در شرایطی ایده آل داشته باشید. روزهای بارانی، برفی، ابری و یا ایام سرد از سال و شاید آفتاب تند تابستانی همگی در چالش بهره مندی از نور مناسب طبیعی نقش بازی می کنند. به این ترتیب هرگز نمی توانید به طور کامل بر حضور انوار طلایی خورشید در تامین نور مناسب برای گیاهان اعتماد کنید.
دنیای باغبانی مدرن شده امروزی دیگر چالش های آب و هوایی را پشت سر گذاشته است. حالا در دنیای مدرن باغبانی الگوهای استفاده از نور مصنوعی پیش بینی شده است. این همه را نگفتیم تا کمبود نور آفتاب را توجیه کنیم. بلکه می خواهیم در همین ابتدای ماجرا نگاه مطمئن تری از حضور نور مصنوعی برای رشد گیاهان داشته باشیم.
نور مصنوعی چه اندازه شبیه به نور طبیعی است؟
با اندک مطالعه ای در علم فیزیک، ماهیت نور تبدیل به چند طول موج از رنگ های فروسرخ تا فرابنفش خواهد شد. در علم فیزیک منبع تولید نور قابلیت خلق نور از جنس متفاوتی را ندارد. بلکه تنها می تواند نور را در دامنه متنوعی از طول موج ها تولید کند. به این ترتیب فرقی نمی کند منبع، نور خورشید باشد و یا یک چراغ رشد گیاه. نور در طول موج هایی تعریف شده تولید می شود و تمام منابع، ماهیت نور یکسان در طول موج های متفاوت را تولید می کنند. لذا قاعدتاً چندان تفاوتی میان نور طبیعی و نور مصنوعی وجود ندارد.
نور طبیعی خورشید یک طیف وسیع از طول موج ها در رنگ های کامل است. یک نور که خوب و بد هر طول موج را در اختیار گیاهان شما قرار خواهد داد. یکی از چالش های جدی در تامین نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی، حضور تمام طیف طول موج های رنگی در نور طبیعی خورشید است. زیرا تمام این طیف ها، طول موج های مفیدی برای رشد گیاهان نیستند. اما در تکنولوژی ساخت لامپ رشد گیاه، سعی در ترکیب ایده آل از نورهای رنگی شده است. یک لامپ رشد گیاه همان نور طبیعی خورشید را بدون برخی از طول موج های مخرب برای گیاهان تولید می کند.
با این رویکرد که باشید، هرگز نمی توانید از لامپ های خانگی در تامین نور مناسب برای گیاهان استفاده کنید. زیرا لامپ های خانگی هم، در بازی با طول موج های نور طبیعی هستند. اما در این لامپ ها سعی در عرضه کامل نور مرئی شده است. لذا لامپ های خانگی قاعدتا بدون حضور قدرتمند از طیف نور با طول موج های قرمز و آبی می باشند.
به این ترتیب اگر در تکاپوی نور مصنوعی برای رشد گیاهان هستید، قاعدتاً در اولین قدم باید از انواع لامپ رشد گیاه استفاده کنید. این لامپ ها در خلق طول موج هایی خاص توانمند هستند که بسته به شرایط گیاه انتخاب شده اند.
بهترین لامپ رشد گیاه کدام است؟
در حال حاضر ایده های متنوعی در ساخت انواع لامپ رشد گیاه برای تامین نور مصنوعی مناسب برای رشد گیاهان مطرح است. در اولین تلاش های ساخت نور مصنوعی برای گیاهان، استفاده از لامپ های بخار سدیم مطرح شده است. این لامپ ها می توانند نور با طیفی کامل، نزدیک به نور طبیعی خورشید را تهیه نمایند. اما در تامین قدرتمند طیف های رنگی مفید گیاه چندان توانمند نیستند. در امتداد بهره مندی از لامپ های بخار سدیم، انواع ایده های مدرن تر مانند لامپ های فلورسنت و لامپ های LED ابداع شده است.
لامپ های LED بهترین مدل های ساخته شده در خلق نور مصنوعی مناسب برای رشد حداکثری گیاهان هستند. اگر در تلاش برای ساخت نور مصنوعی برای گیاهان هستید، توصیه می شود از انواع تخصصی لامپ های ال ای دی استفاده کنید.
ویژگی های لامپ های LED در خلق نور مصنوعی
-
لامپ های LED در تولید طول موج های مفید از نور طبیعی در رشد گیاهان توانمند است. در نور تولید شده لامپ های LED فقط از نانومترهای مفید برای رشد گیاهان حضور دارد.
-
لامپ های LED راندمان نوری بسیار بالایی دارند. یک لامپ LED با مصرف برق بسیار اندک، می تواند نور قابل توجهی تولید کند. طیف تولید نور لامپ های LED چیزی در حدود ۷۰ الی ۱۸۰ لومن بر وات است که مقدار راندمان مناسبی است.
-
نور تولید شده لامپ های LED فاقد حرارت است. یکی از مشکلات عمده در استفاده از لامپ های متال هالید مانند بخار سدیم، در تولید حرارت بسیار بالای آنها است که به سرعت محیط بسته فضاهای گلخانه ای را گرم می کند. اما نور تولید شده لامپ های LED شعاع حرارتی بسیار کمی دارد. در نتیجه محیط بسته فضاهای گلخانه ای را گرم نمی کند.
-
طول عمر مفید لامپ های LED بسیار زیاد است. این لامپ ها با مصرف کم، میزان استهلاک ناچیزی دارند. لذا می توانند برای سال ها مورد استفاده قرار بگیرند.
-
قابلیت تنظیم نور اعم از مدیریت زاویه تابش تا میزان پرتاب نور در لامپ های LED بسیار فراتر از مدل های دیگر است.
-
لامپ های LED قابلیت تولید نور با درجه یکنواختی مناسبی دارند. این لامپ ها چه محیط اطراف خود و چه گوشه ترین فضاهای گلخانه را به یک اندازه روشن می کنند.
با تمام این تفاسیر بهتر است در مقدمات ساخت نور مصنوعی برای گیاهان، قید استفاده از لامپ های کلاسیک را بزنید و با بهره مندی درست از یک یا چند لامپ LED که به شکل تخصصی برای لامپ رشد گیاه ساخته شده است، همراه شوید. حالا در تهیه نور مناسب برای گیاهان دقیقا می دانیم که چه نوعی از لامپ ها را استفاده کنیم. از این به بعد ماجرا در هدفمندی شما برای چیدمان نهایی لامپ ها می باشد.
چالش های تامین نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی
در هر دو ایده استفاده از نور طبیعی و یا بهره مندی از نور مصنوعی و شاید ایجاد فضایی در تلفیق هر دو نور، به درصدی مشخص با چالش تامین حجم نور کافی برای انواع گیاهان آپارتمانی مواجه هستیم. قطعاً همه گیاهان نیازهای یکسانی به تامین روشنایی ندارند. پس در مدیریت نور مناسب برای گیاهان باید الگوی ما ماهیت ذاتی خود گیاه باشد. برای این منظور انبوه گیاهان آپارتمانی را در سه دسته بندی قرار می دهند.
-
گیاهان سایه دوست: دسته گیاهانی که علاقه ای برای ماندن در حجم زیاد از نور خورشید ندارند. این گیاهان را می توانید در گوشه های نیمه روشن از خانه، حتی فضاهای کاملاً تاریک نگهداری کنید. قطعاً در نگهداری از این گونه های سایه دوست با چالش نور مناسب برای گیاهان مواجه نیستید.
-
گیاهان با نیاز به نور ملایم: این دسته از گیاهان آپارتمانی قادر به زندگی در محیط های تاریک نیستند و در عین حال نمی توانند حجم نور تند و مستقیم آفتاب را تحمل کنند. برای این گیاهان ماندن در کنار پنجره ها آنهم در تابش غیر مستقیم نور آفتاب بهترین ایده است. اصولاً ایجاد نور مصنوعی برای رشد چنین گیاهانی، بهترین نتیجه را می دهد. زیرا چالش جدی در نگهداری از این گیاهان، حرارت تند آفتاب در نور طبیعی است. حرارتی که با استفاده از چراغ رشد گیاه LED وجود ندارد.
-
گیاهان آفتاب دوست: دسته گیاهان آپارتمانی که عاشق ماندن در هجوم بی پروا از نور خورشید هستند. این گیاهان اکثرا از گونه های بومی در مناطق گرمسیری محسوب می شوند. برای نگهداری از این گیاهان قطعاً باید فضایی عاری از هر گونه فیلتر در جذب نور خورشید را فراهم کرده باشید.
روش ساخت نور مصنوعی برای گیاهان آپارتمانی
تا اینجای مطلب با چند چالش زنجیره وار در رسیدن به نور مناسب برای گیاهان مواجه شدیم. اینکه می توانیم استفاده از نور مصنوعی را به عنوان یک فرصت ببینیم. البته در این مسیر بهتر است از لامپ رشد گیاه LED های مناسب استفاده کنیم و در آخر باید شناخت مناسبی از خود گیاه داشته باشیم.
وقتی می دانید که گیاه شما علاقه دارد تا در چه میزان از نور زندگی کند، قطعاً بهتر و موثرتر می توانید یک جریان پیوسته از نور مصنوعی را برای آن دایر کنید. برای این منظور نکات زیر را در نظر داشته باشید.
-
چراغ رشد گیاه به شکل پروژکتورهای ال ای دی تولید می شود. هر پروژکتور LED برای محیط تا ابعاد یک متر مربع مناسب است. لذا توصیه می شود به ازای هر متر مربع از فضای گلخانه از یک پروژکتور LED مناسب استفاده کنید.
-
اگر محیط نگهداری از گیاهان به شکل خطی است، مثلا آنها را پای دیوار چیده اید، بهتر است از لامپ های وال واشر استفاده کنید.
-
فاصله منبع نوری تا سطح بالاترین برگ گیاه نباید کمتر از ۴۰ سانتیمتر باشد. در برخی از گونه ها باید این فاصله را تا حداقل ۶۰ سانتیمتر افزایش بدهید.
-
لامپ ها با طول موج های مفید گیاهانی که دارید را تهیه کنید. اگر قصد نگهداری از گیاهان با شاخ و برگ های زیاد دارید، بهتر است از لامپ های رشد گیاه با قابلیت تولید نور آبی استفاده کنید. اگر هم در تکاپوی نگهداری از گیاهان گلدار و یا بارور هستید، بهتر است از لامپ ها که طیف نور قرمز دارند، استفاده کنید.
-
هرگز از لامپ های مناسب برای فضاهای خانگی در تامین نور مناسب برای گیاهان استفاده نکنید. در این لامپ ها از طیف موج های مفید در جریان فتوسنتز گیاهان وجود ندارد.
-
اگر قصد پرورش بذر دارید، باید لامپ رشد گیاه را درست در بالای حجم خاک پرورش بذر مستقر کنید. بهتر است از یک لامپ در قاب های بازتاب کننده استفاده کنید تا حجم نور حداکثری به بذرهای مانده در عمق خاک رسیده باشد.
-
در تامین نور مناسب برای گیاهان از طریق نور مصنوعی، شبیه سازی روز و شب را فراموش نکنید. این گیاهان قرار نیست تا در ۲۴ ساعت از شبانه روز تحت تابش نور مصنوعی باشند. بسته به نوع گیاه و سلیقه آن در تامین نور، مقدار ساعت معینی از شبانه روز را برای روشن گذاشتن نور مصنوعی انتخاب کنید. بهتر است از یک تایمر برای روشن کردن لامپ های نور مصنوعی استفاده کنید.
-
در همه حال پایش مناسبی از میزان دمای محیط گلخانه و یا فضای اطراف گیاهان داشته باشید. لامپ رشد گیاه حتی از مدل های LED قابلیت تولید حرارت دارند. توصیه می شود از یک دماسنج درست در مرکز فضای گلخانه نصب کنید.
-
برای رسیدن به تعادل دمایی می توانید از سیستم های تهویه خانگی استفاده کنید. مثلاً می توانید از یک پنکه در محیط گلخانه بگذارید تا جریان هوایی یکدست و دمایی ایده آل را در فضای نگهداری از گیاهان توزیع نمایید.
-
آبیاری گیاهانی که تحت پرورش نور مصنوعی هستند با آبیاری همان گیاه در مواجهه با نور طبیعی متفاوت است. نور مصنوعی خصوصاً نور LED چندان در تبخیر آب و کاهش سطح رطوبت خاک گلدان تاثیر گذار نمی باشد. لذا گلدان ها در تابش نور مصنوعی مقدار آب بیشتری را حفظ می کنند.
